معرفی آفت پسیل پسته
پسیل پسته که بین باغداران به نام شیره خشک هم شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین آفات اقتصادی درخت پسته در ایران است.
نام علمی این آفت Agonoscena pistaciae است و در اکثر مناطق پسته‌کاری کشور مانند کرمان، رفسنجان، قزوین، یزد و سمنان مشاهده می‌شود.
این حشره کوچک با تغذیه از شیره برگ و جوانه‌های پسته باعث ضعف عمومی درخت، کاهش فتوسنتز، ریزش برگ و کاهش عملکرد محصول می‌شود.
زیست‌شناسی و زمان فعالیت آفت
پسیل پسته زمستان را به صورت تخم یا حشره کامل در شکاف‌های تنه و شاخه‌های درختان پسته می‌گذراند.
با گرم شدن هوا در اوایل بهار، تخم‌ها باز شده و پوره‌های جوان روی برگ‌های تازه ظاهر می‌شوند.
پسیل در طول فصل رشد درختان پسته می‌تواند ۴ تا ۶ نسل تولید کند و در تابستان‌های گرم جمعیت آن به‌سرعت افزایش می‌یابد.
علائم و نشانه‌های آلودگی
نشانه‌های وجود پسیل در باغ پسته به‌راحتی قابل تشخیص است.
در مراحل اولیه، برگ‌های آلوده براق و چسبناک می‌شوند. این ترشحات عسلی محیط مناسبی برای رشد قارچ دوده‌ای فراهم می‌کند که سطح برگ را سیاه می‌کند.
با ادامه تغذیه آفت، برگ‌ها زرد، پیچیده و خشک می‌شوند.
در نهایت، درخت ضعیف شده و محصول سال بعد نیز کاهش پیدا می‌کند.
مهم‌ترین علائم خسارت عبارت‌اند از:
- چسبناک شدن سطح برگ‌ها
- سیاه شدن برگ به دلیل قارچ دوده‌ای
- ریزش زودرس برگ و میوه
- ضعف عمومی درخت و کاهش رشد
- کاهش اندازه و وزن پسته‌ها
عوامل مؤثر در طغیان پسیل
افزایش جمعیت پسیل معمولاً در باغ‌هایی دیده می‌شود که مدیریت زراعی ضعیف دارند.
عوامل زیر در طغیان این آفت نقش زیادی دارند:
- مصرف بی‌رویه کودهای ازته
- نبود دشمنان طبیعی به دلیل سم‌پاشی‌های بی‌مورد
- تنش آبی و خشکی خاک
- نبود تغذیه متعادل و ضعف عمومی درخت
روش‌های مؤثر مبارزه با پسیل پسته
1️⃣ مدیریت زراعی
- آبیاری منظم و جلوگیری از خشکی خاک
- استفاده متعادل از کودهای ازته و افزایش مصرف پتاسیم و کلسیم
- حذف شاخه‌ها و برگ‌های آلوده پس از برداشت
- استفاده از کودهای آلی مانند هیومیک اسید و گوگرد مایع برای تقویت مقاومت طبیعی درخت
2️⃣ کنترل بیولوژیک
در باغ‌های متعادل، دشمنان طبیعی پسیل مثل کفشدوزک‌ها، بالتوری‌ها و زنبورهای پارازیتوئید به‌خوبی می‌توانند جمعیت آفت را کنترل کنند.
حفظ این حشرات مفید با پرهیز از سم‌پاشی‌های نابجا، یکی از مهم‌ترین روش‌های کنترل پایدار است.
3️⃣ مبارزه شیمیایی
در صورتی که آلودگی شدید باشد، می‌توان با مشورت کارشناس گیاه‌پزشک از سموم مجاز استفاده کرد.
زمان مناسب سمپاشی، اوایل فصل رشد و قبل از پیچیدگی برگ‌ها است.
سموم توصیه‌شده عبارت‌اند از:
- پریمیکارپ (Pyriproxyfen)
- تیامتوکسام (Thiamethoxam)
- استامی‌پراید (Imidacloprid)
- آبامکتین (Abamectin) در مراحل اولیه آلودگی
💡 نکته مهم: هیچ سمّی به‌تنهایی مؤثر نیست؛ بهترین نتیجه از ترکیب مدیریت تغذیه‌ای + کنترل بیولوژیک + سمپاشی هدفمند به‌دست می‌آید.
توصیه تغذیه‌ای برای افزایش مقاومت درخت پسته
بر اساس بررسی‌های کارشناسی، درختان پسته‌ای که تغذیه اصولی دارند، کمتر دچار طغیان پسیل می‌شوند.
برای تقویت درخت و کاهش خسارت پسیل، می‌توان از محصولات تغذیه‌ای زیر استفاده کرد:
| نوع محصول | زمان مصرف | اثر فیزیولوژیک |
|---|---|---|
| هیومیک اسید مایع یا پودری | ابتدای فصل رشد | افزایش جذب عناصر غذایی و تقویت ریشه |
| گوگرد مایع کشاورزی | بعد از آبیاری اول | کاهش رشد قارچ دوده‌ای و تعدیل pH برگ |
| آمینو اسید مایع | در گرمای تابستان | افزایش تحمل درخت نسبت به تنش و بازسازی بافت برگ |
| کود پتاس بالا | پیش از تشکیل مغز پسته | تقویت دیواره سلولی برگ و افزایش مقاومت درخت |
جمع‌بندی
پسیل پسته آفتی است که اگر به‌موقع کنترل نشود، می‌تواند بخش بزرگی از محصول را از بین ببرد.
رمز موفقیت در مدیریت این آفت، شناخت دقیق زمان ظهور آن، تغذیه صحیح درخت و استفاده اصولی از سموم در زمان مناسب است.
با اجرای برنامه‌های تغذیه‌ای متعادل و استفاده از محصولات استاندارد اگری‌کود، می‌توانید باغی سالم‌تر و پربارتر داشته باشید.